The Cognitive Value of Introspection according to Kazimierz Twardowski
DOI:
https://doi.org/10.14394/filnau.2022.0017Słowa kluczowe:
introspection, Kazimierz Twardowski, Lvov-Warsaw School, mental phenomena, psychologyAbstrakt
Kazimierz Twardowski attributed high cognitive value to introspection because he believed it plays a fundamental role in psychology, the primary philosophical discipline. He believed that basing philosophy on inner experience would allow it to obtain universal and justified results. Internal experience consists of perceiving one’s own mental facts; it is non-sensual and selfevident. Twardowski referred to introspection in his investigations in various ways, which is presented in the article.
Bibliografia
Bobryk J. (2001), Twardowski. Teoria działania, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Brentano F. (1924/1973), Psychologie vom empirischen Standpunkt, erster band, Hamburg: Felix Meiner. https://doi.org/10.28937/978-3-7873-2608-2
Brożek A. (2009), “Kazimierz Twardowski o problemie psychofizycznym i nieśmiertelności duszy,” Studia z Filozofii Polskiej 4, 13-24.
Brożek A., Będkowski M., Chybińska A., Ivanyk S., Traczykowski D. (2020), Anti-irrationalism: Philosophical Methods in the Lvov-Warsaw School, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Czeżowski T. (1959), Główne zasady nauk filozoficznych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dąbrowski A. (2017), “Czym jest introspekcja? Badanie rozwiązań pluralistycznych,” Analiza i Egzystencja 38, 39-66. https://doi.org/10.18276/aie.2017.38-03
Dobroczyński B. (2013), “Mieczysława Kreutza obrona introspekcji: ‘łabędzi śpiew’ czy obietnica lepszej przyszłości?,” Przegląd Psychologiczny 56(2), 155-165.
Galewicz W. (1999), Wstęp. Brentana anatomia życia psychicznego [in:] F. Brentano, Psychologia z empirycznego punku widzenia, trans. W. Galewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jadacki J. (1989), “Semiotyka deskryptywna Kazimierza Twardowskiego”, part 1, “Analiza krytyczna,” Ruch Filozoficzny 46(3), 245-251.
Judycki S. (2002), “Introspekcja jako problem filozoficzny,” Roczniki Filozoficzne 50(1), 263-301.
Judycki S. (2004), Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kleszcz R. (2013), Metoda i wartości. Metafilozofia Kazimierza Twardowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kreutz M. (1962), Metody współczesnej psychologii, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Mahrburg A. (1897-1898), “Dr. Kazimierz Twardowski. Psychologia wobec fizjologii i filozofii” [review], Przegląd Filozoficzny 1(2), 71-79.
Rechlewicz W. (2015), Nauka wobec metafizyki. Poglądy filozoficzne Kazimierza Twardowskiego, Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
Rzepa T. (1991), “Psychologiczne poglądy Kazimierza Twardowskiego,” Studia Philosophiae Christianae 27(2), 163-175.
Rzepa T. (2016), “Kazimierz Twardowski i psychologiczna Szkoła Lwowska” [in:] Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, A. Brożek, A Chybińska (eds.), Lublin: Academicon, 87-110.
Schwitzgebel E., “Introspection” [in:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2019 Edition), E. N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/win2019/entries/introspection/
Twardowski K. (1892), Idee und Perception: Eine erkenntnis-theoretische Untersuchung aus Descartes, Wien: Carl Konegen.
Twardowski K. (1895a/1999), “Contemporary Philosophy on the Immortality of the Soul” [“Filozofia współczesna o nieśmiertelności duszy”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 187-196.
Twardowski K. (1895b/1999), “Metaphysics of the Soul” [“Metafizyka duszy”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 197-210.
Twardowski K. (1897/1999), “Psychology vs. Physiology and Philosophy” [“Psychologia wobec fizjologii i filozofii”] [in:] On Actions, Products, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 41-64.
Twardowski K. (1898), Wyobrażenia i pojęcia, Lwów: Księgarnia H. Altenberga. Paragraphs 1 and 3-10 translated as (Twardowski 1995).
Twardowski K. (1899/1999), “Does Man Always Behave Egoistically?” [“Czy człowiek postępuje zawsze egoistycznie?”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 323-328.
Twardowski K. (1910a), “How to Study Philosophy” [“Jak studiować filozofię”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 53-56.
Twardowski K. (1913/1965), “O psychologii, jej przedmiocie, zadaniach, metodzie, stosunku do innych nauk i o jej rozwoju” [in:] Wybrane pisma filozoficzne, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 241-265.
Twardowski K. (1927), “Przykład wpływu wyobrażeń słuchowych na wzrokowe” [in:] Księga Pamiątkowa Pierwszego Polskiego Zjazdu Filozoficznego, Przegląd Filozoficzny 30(4), 306-310.
Twardowski K. (1995), “Imageries,” trans. A. Lekka-Kowalik, Axiomathes 6, 79-104. https://doi.org/10.1007/BF02228903
Woleński J. (1985), Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ziemińska R. (2004), “Pojęcie introspekcji w anglosaskiej filozofii analitycznej,” Filozofia Nauki 12(1) [45], 83-97.
Ziemińska R. (2016), Izydory Dąmbskiej badania nad sceptycyzmem [in:] Myśli o języku, nauce i wartościach, A. Brożek, A. Chybińska, M. Grygianiec, M. Tkaczyk (eds.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 520-530.
Ziemińska R. (2020), “Samoświadomość i sceptycyzm,” Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria 29(2) [114], 91-102. https://doi.org/10.24425/pfns.2020.133139
Brentano F. (1924/1973), Psychologie vom empirischen Standpunkt, erster band, Hamburg: Felix Meiner. https://doi.org/10.28937/978-3-7873-2608-2
Brożek A. (2009), “Kazimierz Twardowski o problemie psychofizycznym i nieśmiertelności duszy,” Studia z Filozofii Polskiej 4, 13-24.
Brożek A., Będkowski M., Chybińska A., Ivanyk S., Traczykowski D. (2020), Anti-irrationalism: Philosophical Methods in the Lvov-Warsaw School, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Czeżowski T. (1959), Główne zasady nauk filozoficznych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dąbrowski A. (2017), “Czym jest introspekcja? Badanie rozwiązań pluralistycznych,” Analiza i Egzystencja 38, 39-66. https://doi.org/10.18276/aie.2017.38-03
Dobroczyński B. (2013), “Mieczysława Kreutza obrona introspekcji: ‘łabędzi śpiew’ czy obietnica lepszej przyszłości?,” Przegląd Psychologiczny 56(2), 155-165.
Galewicz W. (1999), Wstęp. Brentana anatomia życia psychicznego [in:] F. Brentano, Psychologia z empirycznego punku widzenia, trans. W. Galewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jadacki J. (1989), “Semiotyka deskryptywna Kazimierza Twardowskiego”, part 1, “Analiza krytyczna,” Ruch Filozoficzny 46(3), 245-251.
Judycki S. (2002), “Introspekcja jako problem filozoficzny,” Roczniki Filozoficzne 50(1), 263-301.
Judycki S. (2004), Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kleszcz R. (2013), Metoda i wartości. Metafilozofia Kazimierza Twardowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kreutz M. (1962), Metody współczesnej psychologii, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Mahrburg A. (1897-1898), “Dr. Kazimierz Twardowski. Psychologia wobec fizjologii i filozofii” [review], Przegląd Filozoficzny 1(2), 71-79.
Rechlewicz W. (2015), Nauka wobec metafizyki. Poglądy filozoficzne Kazimierza Twardowskiego, Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
Rzepa T. (1991), “Psychologiczne poglądy Kazimierza Twardowskiego,” Studia Philosophiae Christianae 27(2), 163-175.
Rzepa T. (2016), “Kazimierz Twardowski i psychologiczna Szkoła Lwowska” [in:] Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, A. Brożek, A Chybińska (eds.), Lublin: Academicon, 87-110.
Schwitzgebel E., “Introspection” [in:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2019 Edition), E. N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/win2019/entries/introspection/
Twardowski K. (1892), Idee und Perception: Eine erkenntnis-theoretische Untersuchung aus Descartes, Wien: Carl Konegen.
Twardowski K. (1895a/1999), “Contemporary Philosophy on the Immortality of the Soul” [“Filozofia współczesna o nieśmiertelności duszy”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 187-196.
Twardowski K. (1895b/1999), “Metaphysics of the Soul” [“Metafizyka duszy”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 197-210.
Twardowski K. (1897/1999), “Psychology vs. Physiology and Philosophy” [“Psychologia wobec fizjologii i filozofii”] [in:] On Actions, Products, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 41-64.
Twardowski K. (1898), Wyobrażenia i pojęcia, Lwów: Księgarnia H. Altenberga. Paragraphs 1 and 3-10 translated as (Twardowski 1995).
Twardowski K. (1899/1999), “Does Man Always Behave Egoistically?” [“Czy człowiek postępuje zawsze egoistycznie?”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 323-328.
Twardowski K. (1910a), “How to Study Philosophy” [“Jak studiować filozofię”] [in:] On Prejudices, Judgements, and Other Topics in Philosophy, Amsterdam: Rodopi/Brill, 53-56.
Twardowski K. (1913/1965), “O psychologii, jej przedmiocie, zadaniach, metodzie, stosunku do innych nauk i o jej rozwoju” [in:] Wybrane pisma filozoficzne, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 241-265.
Twardowski K. (1927), “Przykład wpływu wyobrażeń słuchowych na wzrokowe” [in:] Księga Pamiątkowa Pierwszego Polskiego Zjazdu Filozoficznego, Przegląd Filozoficzny 30(4), 306-310.
Twardowski K. (1995), “Imageries,” trans. A. Lekka-Kowalik, Axiomathes 6, 79-104. https://doi.org/10.1007/BF02228903
Woleński J. (1985), Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ziemińska R. (2004), “Pojęcie introspekcji w anglosaskiej filozofii analitycznej,” Filozofia Nauki 12(1) [45], 83-97.
Ziemińska R. (2016), Izydory Dąmbskiej badania nad sceptycyzmem [in:] Myśli o języku, nauce i wartościach, A. Brożek, A. Chybińska, M. Grygianiec, M. Tkaczyk (eds.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 520-530.
Ziemińska R. (2020), “Samoświadomość i sceptycyzm,” Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria 29(2) [114], 91-102. https://doi.org/10.24425/pfns.2020.133139
Pobrania
Opublikowane
2022-06-30
Jak cytować
Rechlewicz, W. (2022). The Cognitive Value of Introspection according to Kazimierz Twardowski. Filozofia Nauki, 30(2), 47–64. https://doi.org/10.14394/filnau.2022.0017
Numer
Dział
Artykuły
Filozofia Nauki | ISSN 1230-6894 | e-ISSN 2657-5868